Je ziet niet wat je ziet

Alsof er vanuit de hemel een reuzen kooi neergelaten wordt, zo hangt de installatie van Georges Rousse in de poort van de Nieuwpoortstraat. De kooi, eigenlijk veel te groot voor deze poort, is een half transparante constructie van metalen buizen en diagonale houten latten die gedeeltelijk rood beschilderd zijn, ogenschijnlijk zonder enige vorm of bedoeling. Wie bij dat standpunt blijft, ziet niets.

Het trapezium van Georges Rousse is een goed georganiseerde vorm van gezichtsbedrog dat net zo lang duurt tot het ene point of view is gevonden. Precies op dat ene punt voltrekt zich het beeld. Al die fragmenten rood vormen samen een grote cirkel, ze configureren een rode zon die ondergaat in de stadspoort. Als de kijker van standpunt wisselt, valt die cirkel visueel even gemakkelijk uit elkaar en wordt weer wat ze bij onze eerste aanblik leek te zijn: een toevallige verzameling rode verfstrepen.

Wat Rousse hier doet, is het scheppen van een anamorfose, tussen de façades van deze poort. De anamorfose is een truc met het perspectief die voor zo ver kunsthistorisch bekend door Leonardo da Vinci als eerste is toegepast. Hij zette een paar ogenschijnlijk willekeurige strepen op papier die vanuit een specifieke hoek tot normale proporties komen en zo een kinderkopje blijken voor te stellen. In eerste instantie zien we dus niet meer dan een vertekende afbeelding die vervolgens door de optische illusie een herkenbare voorstelling wordt.

Een kwestie van goed kijken dus, en van het goede point of view.

Georges Rousse is eigenlijk een fotograaf. Maar dan wel een die zelf de situatie schept en herschept tot ze een beeld oplevert dat hij uiteindelijk fotografeert, aan het einde van het artistieke proces. Alles houdt hij in eigen hand. Het ontwikkelen van het concept, het bouwen, het schilderen en ten slotte het maken van de foto. Zo zal het ook in Middelburg zijn. De kooi die nu in de poort is geplaatst en die onze beleving van die omgeving ontregelt, is een deel van de installatie waarvan de foto het sluitstuk is.

Al jaren werkt Rousse op afgelegen, liefst verlaten plaatsen, zoals oude huizen of leegstaande fabrieksgebouwen. Hij pleegt daar eenvoudige, schilderkunstige ingrepen die altijd abstract-geometrisch zijn. Door deze ingreep wil hij die bestaande ruimte transformeren, hij wil er een ander beeld in aanbrengen dat een nieuwe energie geeft aan die oude, vertrouwde plek. Voor die lege, verlaten ruimtes is dat een visuele prikkel die nieuw leven brengt, vóór de definitieve ondergang.

Maar de Nieuwpoortstraat is niet verlaten. Alhoewel, als niemand er meer naar kijkt, dan heeft ook architectuur iets verlatens. Dan wordt de bebouwing een louter uiterlijke vorm in steen die los is gekomen van de mensen die in die stedelijke omgeving hun leven leiden. Rousse wil ons weer anders laten kijken naar de wereld waarin we wonen, door de bekende ruimte met schilderkunstige middelen te veranderen. In dit geval organiseert hij half verborgen en heel precies een geometrisch perspectief, zoals de renaissancistische schilder deed die de illusie van een landschap schiep. Zijn anamorfose is een gewiekste vorm van gezichtsbedrog, een vervreemding die bedoelt ons op het verkeerde been te zetten en zo verwondering op te roepen. We vragen ons af wat we nou eigenlijk zien. Zijn antwoord: kijk beter!

www.georgesrousse.com

Gepubliceerd in catalogus Façade 2012, Middelburg