A lift in the head

Ooit zijn de mensen Middelburg binnen gelopen van wie de namen nu vereeuwigd zijn in het plaveisel bij de Koepoort, aan het Molenwater, een van de belangrijkste toegangspoorten tot de stad. Door deze poort, gebouwd in 1735, liepen vorsten, wetenschappers, politici, kunstenaars, markante bewoners en toevallige bezoekers de stad in. Ze hebben er niet alleen gelopen, ze hebben er vooral hun geestelijke voetafdruk achtergelaten. Want elke naam wil een verwijzing zijn naar de sociaal-culturele betekenis die deze passanten hebben gehad, voor de wereld en dus ook voor Middelburg.

Een naam, dat is veel meer dan een combinatie van letters in het paspoort. Het is een code die staat voor alles wat iemand was en nog steeds is. Het leven dat die persoon geleid heeft, zijn of haar betekenis voor de wereld. De naam zegt ook iets over de wereld waar hij vandaan kwam en die waarin hij tijdelijk terechtkwam, Middelburg in dit geval. De naam verbindt het verleden met de actualiteit van het heden.

Marinus Boezem is een conceptueel kunstenaar voor wie het kunstwerk vooral een idee is dat bestaat in de hoofden van hen die willen kijken en denken. Met de gebeitelde namen voert hij ons denkbeeldig naar de wereld die achter elk van deze namen ligt. Hij schept een virtuele beleving, een ‘explosie in het hoofd’ om het met Boezems eigen woorden te zeggen. En alles heeft met Middelburg van doen. Zoals de naam Berghoef, die voert naar de tijd van wederopbouw na de oorlog, toen op de puinhopen van een verwoest stadscentrum een gedeeltelijk nieuwe stad moest herrijzen. Het was architect Berghoef die werkend volgens de opvattingen van de Delftse School dat schoonheid vooral in eenvoud en een functionele vorm lag, samenhang terugbracht in Middelburg. We lezen de namen van Napoleon Bonaparte, Mondriaan, Morton Feldman en nog 20 anderen die van excellente betekenis zijn geweest voor de wereld. Zij waren ooit in Middelburg, en met hen ook hun geesteswereld. Het is die wereld die in ons hoofd weer wordt opgeroepen en zo blijft voortbestaan.

De stenen waarin de namen zijn gebeiteld, zijn van arduin. In Middelburg veel gebruikt in gebouwen die nu als monument worden beschouwd en gekoesterd. Maar de stad is geen afgesloten geschiedenis. Net zo min als de stenen van Boezem het verleden in steen willen gieten, als een grafsteen. Deze 25 stenen willen niet gedenken maar oproepen, niet vereeuwigen maar tot leven wekken in de stad van nu en morgen. Deze mensen moet een stad binnen haar poorten willen hebben, omdat ze anders zijn, conventies doorbreken, oorspronkelijk denken.

Dit zijn individuen geweest in de geschiedenis van onze cultuur en dat zijn de stenen die hun naam dragen dus ook. Elke steen onderscheidt zich in formaat en lettertype: voor koningin Wilhelmina de kapitalen, voor Mondriaan de futura. Niets en niemand is inwisselbaar.

De stenen spiegelen verleden en toekomst van Middelburg, een stad die een levend organisme is dat voortdurend verandert. Een stad moet nooit af willen zijn. Een stad is een kathedraal, en in het geval van Middelburg nog monumentaal ook. Maar ze moet ook een vrijplaats durven zijn voor denkers, durvers, visionairen, mensen dus die de grenzen over durven gaan en daarmee de cultuur vormen en voeden. Bij de Koepoort zijn ze aanwezig als een tapijt van gebeitelde namen die ad random de stad in schuiven.

www.marinusboezem.nl

gepubliceerd in: Façade 2012, Middelburg