Niks is zonder waarde

De ster van Navid Nuur (Teheran, 1976) rijst snel. Een paar jaar geleden had hij zijn eerste grote presentatie bij Stroom in Den Haag en nu is hij bezig aan een groots drieluik. Na het SMAK in Gent en het Fridericianum in Kassel is het de beurt aan de Hallen in Haarlem om zijn werk te presenteren Om een misverstand te voorkomen, dit is geen rondreizende tentoonstelling die zijn derde halte aandoet. Een tentoonstelling van Nuur is altijd en overal anders. Omdat de ruimte anders is, omdat de tijd voortgaat, omdat zijn kunstenaarschap zich ontwikkelt. Misschien is dat laatste nog wel het belangrijkst. In zijn oeuvre is alles met alles verbonden en vooral met hem zelf. Zijn objecten, ideeën en teksten vormen een langzaam groeiend, fijnmazig zenuwstelsel dat ons zijn wereld binnenvoert.

Nog voor je als bezoeker een kaartje hebt gekocht zit je al in de wereld van Navid Nuur. In de hal staat een flesje water met op het etiket de tekst: Let us meet inside you. Het flesje is te koop voor een euro, niet veel voor een kunstwerk. Het flesje maakt deel uit van zijn waterinstallatie die zich in de grote zaal in volledigheid openbaart. Nuur heeft de waterkraan uit zijn atelier gehaald, aangesloten op de waterleiding van De Hallen en midden in de zaal geïnstalleerd. Het water uit die eigen kraan heeft hij gebotteld in ontelbare flesjes die geëtiketteerd zijn en in kratten gezet. Dwars door de zaal staat die indrukwekkende muur van kratten, net als de werkbank waaraan de flesjes voorzien zijn van kroonkurken. Wie het water drinkt, ontmoet de kunstenaar en wordt in de opvatting van Navid Nuur een heel klein onderdeeltje van zijn werk. Waar Nuur komt, eigent hij zich de ruimte toe. In Haarlem heeft hij een prachtige installatie gemaakt van de tl-buizen die aan het plafond hingen, niet op de formele manier van minimal artist Dan Flavin maar op eigen poëtische manier. Een van de meest aandoenlijke dingen is zijn mini-installatie met 8 lucifers die even gebrand hebben. De een net iets langer dan de vorige. Zo naast elkaar in het gelid tonen ze een gestage metamorfose in kleur en vorm. De een is zwarter dan de andere en ook krommer. Je ziet het voor je ogen gebeuren hoe de tere houtjes krom trekken door het verwoestende vuur. Je ruikt het, je hoort het, je ziet het. Over poëzie gesproken.

Het materiaal dat Nuur gebruikt, overrompelt door zijn alledaagsheid. Afval bestaat niet. Hij transformeert het door het in een tentoonstelling op te nemen, in een context waarin hij de dingen betekenis geeft. In die zin gaat hij verder dan de kunstenaars van de arte povera. Hij heeft een hypergevoeligheid die kwaliteiten van het materiaal aan het licht brengt die wij doorgaans over het hoofd zien. Of het nou een afvalcontainer is waarin hij resten van een vorige expositie heeft verbrand, stroken gipsplaat of de naar inkt ruikende kaft van zijn catalogus. Alles doet ertoe en alles heeft met zintuigen te maken. Kunst is bij Nuur meer dan een kwestie van kijken. Zelfs onder de plint van een museumzaal kan zich een werk bevinden. “En als je het niet ziet, bestaat het niet,” zoals de kunstenaar het bij de opening verwoordde.

The Value of the Void, solotentoonstelling van Navid Nuur in De Hallen, Haarlem.

Gepubliceerd in Het Financieele Dagblad, bijlage Persoonlijk, 1 mei 2010