Han Nefkens:

Omdat ik wil delen

Je zou hem een verzamelaar zonder verzameling kunnen noemen. De kunst die hij verwerft, staat hij vrijwel meteen af, aan het Utrechts Centraal Museum, Boijmans, Huis Marseille, De Pont, musea in Duinkerken en Reykjavik en de Fondación Miro in Barcelona. Als schenking of bruikleen die eigenlijk een promised gift is.

Wat is verzamelen? “Voor mij is dat het bijeen brengen van dingen die op elkaar lijken en die met elkaar van doen hebben en daar vervolgens één geheel van maken. Ik ben verzamelaar, liever nog noem ik me kunstactivist, facilitator. Ik heb een idee, organiseer daar financiën voor en betrek er mensen bij: kunstenaars, curatoren en museummensen. Zo komt er iets nieuws tot stand dat ik de wereld in stuur.” Het woord mecenas vindt hij te ouderwets, te pretentieus ook.

Pipilotti Rist is de rode draad in de H+F Collection.”In 1999 zag ik op een tentoonstelling in Parijs werk van haar, toevallig, ik kende haar niet. Ik was zeer onder de indruk. Toen ben ik begonnen met kijken en ben in contact gekomen met Sjarel Ex, toen directeur van het Centraal Museum, nu van Boijmans. We zijn samen naar ArtBasel gegaan in 2001 en hebben elk een lijstje gemaakt van wat we bijzonder vonden. Bij mij was dat de video van Rist, ‘Cinquante Fifty’. Ik heb hem gekocht en meteen in bruikleen gegeven aan het Centraal Museum. Ik heb de productie van twee videowerken mogelijk gemaakt: ‘Let your hair down’, te zien in Boijmans, en ’Double Light’. Die heb ik geschonken aan de Fondación Miró. “

Verder ligt het werk van Jeff Wall, Sam Taylor Wood, Tony Oursler, Roni Horn en Bill Viola hem na aan het hart. “Mijn collectie is een geheel, een beeld van wie ik ben. Je kunt er niks uithalen zonder het geheel aan te tasten.” Bijna alles is publiekelijk te zien. In hun appartement leven Nefkens en zijn partner Felipe met het werk van o.a. Thomas Ruff, Roni Horn, Shirin Neshat. Wat mij aantrekt in kunst is een ingehouden kracht, subtiel en poëtisch. Een kracht die je voelt, zonder haar meteen te kunnen benoemen. Dat is wat telt bij het kopen. Eerst is er de ‘coup de foudre’, daarna komt de vraag of ik het wil kopen. Dat hangt onder andere af van wie het is. Ik ben niet geïnteresseerd in één goed werk van een kunstenaar die verder matig werk maakt. Het gaat mij altijd om het kunstenaarschap.

Zijn collectie is hoogst actueel. Hij heeft nooit ouder werk gekocht, hij is van zijn tijd. “Nu ik ben gestopt met kopen en alleen nog maar werk laat produceren, ben ik vóór de tijd. Ik betaal aan iets wat er nog niet is. Dat is altijd verrassend. Ik heb onlangs een overeenkomst gesloten met Boijmans om het project Fashion on the Edge tot 2015 te verlengen. Zo weet het museum waar het op kan rekenen.”

Opvallend aan Nefkens’ verzamelaarschap is zijn openheid. Hij toont zijn collectie van 440 werken op internet (www.hfcollection.org ): veel foto’s en video-installaties. Hij toont zich als verzamelaar, nogal on-Nederlands. Ooit zei hij dat het hem gemakkelijker was bekend te maken dat hij HIV heeft dan dat hij verzamelaar is. “Het heeft inderdaad vijf jaar geduurd om er voor uit te komen dat ik verzamel. Bang, zoals alle calvinisten, om me te presenteren als een vermogend man. Volkomen onzinnig natuurlijk. Als ik m’n geld na mijn dood na zou laten aan een museum, dan zegt niemand er wat van. Als ik het voor mijn dood doe, zou het niet kunnen? Ik ben nu wel over m’n schroom heen. De mensen moeten het juist weten opdat ze hetzelfde zouden kunnen doen. En...ik deel. Mensen kunnen het zien in het museum en ervan genieten. Kunst verrijkt mijn leven. Dat is het, samen met anderen aan iets werken dat er anders niet zou zijn.”

Han Nefkens is schrijver

Gepubliceerd in Museumtijdschrift nr.8, december 2010