Eli Content - Op het ritme van de kwast

Het moet een monnikenwerk zijn. Met een potlood de verf uit de tube peuteren en zo een stip zetten op het doek. En dat honderden keren achter elkaar, stip na stip. En als het niet met een potlood gebeurt, dan recht uit de tube, nog directer, nog pasteuzer. Ontelbaar veel stippen, als sterren in een zomernacht, als kroos op het wateroppervlak. Zo schept Eli Content (1943) een wereld waarin organische vormen groeien: stronken, bomen, bladeren, of soms alleen maar volumes die nergens anders naar verwijzen dan naar verf en kleur. Die vormen laten een adembenemend plezier in schilderen zien. De verf is dik opgezet, in geel, tal van tinten groen, roze, wit of wat de kwast ook maar te schilderen vindt. Daarin trekt Content sporen met contrasterende kleuren, lussen liever die draaien en keren en zo een volume scheppen dat vol beweging zit. De contouren lijken die beweeglijkheid maar ternauwernood te kunnen bedwingen, alsof de lussen hun eigen, zelf gestelde grens willen overschrijden. Net zoals verf over de randen heen gaat, alsof de verf te veel is voor wat het doek aankan.

Alles staat onder druk en het nieuwsgierige oog zoekt zich daar een weg in.

Om een misverstand voor te zijn, de schilderijen van Eli Content hebben niets van toeval of chaos. Alles is doeltreffend op zijn plaats geschilderd. Waar hij vroeger nog alleen maar op vierkante doeken schilderde en met potlood rasters tekende die het schilderen moesten structureren, gaat in zijn recente werk die organisatie achter de verf schuil. Het schilderplan is er, want toeval bestaat hier niet, maar de compositie is achtelozer, intuïtiever geworden. Het resultaat: schilderijen die het oog naar binnen trekken, langs welke kant je ze ook bekijkt. Dit zijn schilderijen waar je langs kunt kijken om het reliëf te zien dat het materiële resultaat is van een sensuele schilderkunst. Content stuurt het oog ook langs die kant. Hij heeft de poëtische titels die vaak refereren naar muziek met potlood op de zijkant geschreven. Je kunt het oog kijkenderwijs het verfoppervlak laten aftasten maar uiteindelijk gaat het oog erin, in die eigen, soevereine wereld.

Het oog wordt naar binnen gezogen, in een betovering. En wat daar aan betekenissen opgeslagen ligt? Op het moment dat je denkt houvast te hebben, grijpt de schilder in. De vormen die zo stevig lijken krijgen iets vluchtigs, alsof een windvlaag alles uitwist, alsof er iemand met de hand het wateroppervlak beroert. Dat doet denken aan het gedicht “Het kind en ik” van Martinus Nijhoff. De ik-figuur staart vissend naar het water, maakt met zijn hand een wak in het kroos en ziet dan in het donker van de bodem een kind schrijven. Maar wat? “En telkens als ik even knikte dat ik het wist, liet hij het water beven en het werd uitgewist.” Echte kunst geeft haar geheim nooit zo maar prijs.

Herriman Paintings van Eli Content

t/m 23 mei in galerie Onrust, Amsterdam

info 020-4202219 of www.galerieonrust.nl

prijzen van € 6.500 - € 15.000

Gepubliceerd in Het Financieele Dagblad, bijlage Persoonlijk, 16 mei 2009