De kunst van het sublieme

Op de Koningsbrug, tussen het station en het oude centrum, heeft Tobias Rehberger een bloemenkiosk gebouwd. Alles is in stelling gebracht om het een perfecte kiosk te laten zijn. En er worden daadwerkelijk bloemen verkocht. De bloemen die buiten en binnen staan, zijn vers. Er is iemand die wacht om een aspirant koper te helpen, zoals je dat bij een kiosk kunt verwachten. Maar dit is meer dan een kiosk, dit is een sublimatie van de werkelijkheid. Rehberger heeft een façade ontworpen, in de esthetische zin van het woord. Gezien vanaf het station is het een taps toelopende constructie die vanuit een punt van 26,5 cm uitloopt tot een breedte van 2 meter. Een maatverhouding die beter past bij de bloemen dan bij de mens. De glazen pui met twee verdiepingen toont een raster van vakken waarin de losse bloemen staan, elk in een eigen vaas. Dit is een theater van verleiding, een joyeuze entree tot de gemaakte werkelijkheid van het oude stadscentrum.

Op weg van ‘t station naar de oude stad passeert de reiziger twee monumenten van alledaagsheid: een bloemenzaak en aan de overkant een viskraam. Vis en bloemen, Hollandser is moeilijk denkbaar. Dat is wat wij gewoon zijn authentiek te noemen. Maar hoe authentiek is iets als er geen enkel sleets spoor van tijd, gebruik of toeval meer te zien is ? Als het een perfectionering is die de vertrouwde alledaagsheid overtreft? Tobias Rehberger is een beeldend kunstenaar die in zijn werk morrelt aan de vastgeroeste opvatting van authenticiteit. Voor hem is dat een begrip uit de 19^e eeuw dat nog steeds een oordeel uitspreekt over wat wij echt en onecht en dus minderwaardig vinden. Maar authenticiteit is voor hem niet vanzelfsprekend verbonden aan de oorspronkelijkheid of echtheid van een object. In de opvatting van Rehberger is de idee belangrijker dan het ding zelf als het gaat om de vraag of iets authentiek is. Hij zet vraagtekens bij de manier waarop wij tegen de bekende dingen aankijken. Dus ook bij zo’n solide en herkenbaar object als een bloemenkiosk.

De kiosk is een verschijnsel uit de stedelijke omgeving dat, in tegenstelling tot een gewone winkel, niet voor de eeuwigheid gebouwd is en eruit ziet alsof het zo verplaatst kan worden. Architectuur komt er eigenlijk nooit aan te pas. Een kiosk moet voor alles functioneel zijn, en niet meer dan dat. In die zin is de kiosk een wat steviger variant van het eeuwenoude marktkraam dat niet meer is dan een toonbank met een zeil erover tegen regen en zon. En dat in een oogopslag laat zien wat het verkoopt.

Tobias Rehberger heeft dat concept radicaal omgekeerd. En overschrijdt zo grenzen tussen commercie, kunst, design en architectuur.

Zijn bloemenwinkel is uitgesproken architectuur. Het is opgedeeld in twee verdiepingen wat volkomen vreemd is voor de kiosk zoals wij die kennen. De koopwaar staat uitgestald, alles klopt, tot in de perfectie. Dit is meer dan een winkel. Dit is een etalage die lokt en verleidt, en die daarmee naadloos past in de illusie van de stad die zelf een levende vitrine is voor alle luxe die wij denken nodig te hebben.

Deze volmaakte etalage hoort thuis in onze wereld van consumentisme en beleving. Kijken en verleid worden, dat is de idee achter deze kiosk die het aanzien heeft van een façade.

www.tobiasrehberger.de

Gepubliceerd in catalogus Façade 2012, Middelburg